Slike (slike Gorana Rubila)
Slike (slike Hajrudina Hasica)
Takodje da se zahvalim Goranu Rubilu na dobro napisanoj istoriji Dobojskih Izvidjaca. Ovo je jedan dio knjige koja bi trebala da se stampa ove godine
Formiranje izvidjakee organizacije
Na inicijativu Todora Vujasinovica, predratnog skauta i prvog predsjednika Saveza izvidjacaa Bosne i Hercegovine, u 1953 godini formira se prvi odred izvidjaca u Doboju, koji je ime dobio po narodnom heroju Milosu Kupresu. Preko Dede Trampicaa taj zadatak je povjeren nastavniku Josipu Mikicu koji je okupio grupu ucenika i odrzaao osnivacku skupstinu. Kratko vrijeme po osnivanju Odreda, duznost starjesine preuzeo je nastavnik Fahir Cokic, koji je narednih godina radio na popularizaciji izvidjacke organizacije medju ucenicima. Prvi nacelnici odreda bili su Sabit Dizdarevic i Mato Gabrilo, koji su vodili sastanke i tecajeve radi savladavanja znanja potrebnih za priznavanje izvidjackih zvijezda.
Prvo logorovanja organizovano je u ljeto 1955 godine u Blatnici, pored rijeke Krivaje, mjestu koje je svojim poloïzajem, pristupom sumskom prugom i zivopisnom prirodom omogucilo dobojlijama sticanje prvih izvidjkih znanja. Vec prvo logorovanje dobojski izvidjaci su organizovali uspjesno i po broju ucesnika i provedenom izvidjackom programu, a vec su imali i vlastite satore i drugu logorsku opremu. Terezinom su jednog dana stigli Toso i Dedo, razgovarali sa izvidjacima i donijeli poklone. Naredne dvije godine izvidjaci su logorovali u Maoci, a onda su se otisnuli dalje: Plitvicka jezera, Martin Brod i Boracko jezero (najveca ljubav bosanskohercegovaÄckih izvidjaca), a jedne od izvidjackih godina stigli su i do Ohridskog jezera. Pored dobojskih, u Maoci su tih godina logorovali i beogradske izvidjaci koji su dobojlijama prenosili znanja stecena na vecim akcijama. Tada su izvidjaci od Zavidovica do Maoce i Blatnice putovali sumskom prugom (kolosijek je bio uzi od redovne uzane pruge) u teretnim vagonima.
Tih godina izvidjacka organizacija je privukla i u njoj su znanja sticali i kasnije prenosili na mladje clanove: Zijad Beslagic, Ferhad Kotoric, Gordana Jelic, Silva Uvera, Mevla Kasumic, Azra Hotic, Marija Zavoca, Branka Jankovic, Amila Limic, Josip Boc, Jela Petrovic, Amira Kasumagic, Feliks Pasic, Cordjo Lalic, Mirjana Girardi, Katica Hmura, Sefkija Topic, Aco Vasiljevic, Lejla Gluhanbegovic, Miralem Kruskic, Viktorija Jasek, Mahmut Mulalic, Sulejman Bešlagic, Husein Halilovic, Miralem Kruskic, Fehim Hodzic, Mesib Lokmic, Fadil Alicic, Muradif Šehović, Sead Didić, Asim Hotić, Edin Kasumagić, Radojka Reljić, D�emal Had�ikadunić, Šemsudin Huskić – Sindo, Vasva Bešlagić, braća Davor i Josip i sestra Bo�ana R�ehak, Muhamed Turalić, Midhat Demirović, Mustafa Makarević, Miro Vujanić, Ibrahim Deraković, Hortenzija Mijat, Fikret Junuzović - Brato, Ale Muminagić, Ibrahim Mrehić, Enver Had�ić...
Prvo logorovanja organizovano je u ljeto 1955 godine u Blatnici, pored rijeke Krivaje, mjestu koje je svojim poloïzajem, pristupom sumskom prugom i zivopisnom prirodom omogucilo dobojlijama sticanje prvih izvidjkih znanja. Vec prvo logorovanje dobojski izvidjaci su organizovali uspjesno i po broju ucesnika i provedenom izvidjackom programu, a vec su imali i vlastite satore i drugu logorsku opremu. Terezinom su jednog dana stigli Toso i Dedo, razgovarali sa izvidjacima i donijeli poklone. Naredne dvije godine izvidjaci su logorovali u Maoci, a onda su se otisnuli dalje: Plitvicka jezera, Martin Brod i Boracko jezero (najveca ljubav bosanskohercegovaÄckih izvidjaca), a jedne od izvidjackih godina stigli su i do Ohridskog jezera. Pored dobojskih, u Maoci su tih godina logorovali i beogradske izvidjaci koji su dobojlijama prenosili znanja stecena na vecim akcijama. Tada su izvidjaci od Zavidovica do Maoce i Blatnice putovali sumskom prugom (kolosijek je bio uzi od redovne uzane pruge) u teretnim vagonima.
Tih godina izvidjacka organizacija je privukla i u njoj su znanja sticali i kasnije prenosili na mladje clanove: Zijad Beslagic, Ferhad Kotoric, Gordana Jelic, Silva Uvera, Mevla Kasumic, Azra Hotic, Marija Zavoca, Branka Jankovic, Amila Limic, Josip Boc, Jela Petrovic, Amira Kasumagic, Feliks Pasic, Cordjo Lalic, Mirjana Girardi, Katica Hmura, Sefkija Topic, Aco Vasiljevic, Lejla Gluhanbegovic, Miralem Kruskic, Viktorija Jasek, Mahmut Mulalic, Sulejman Bešlagic, Husein Halilovic, Miralem Kruskic, Fehim Hodzic, Mesib Lokmic, Fadil Alicic, Muradif Šehović, Sead Didić, Asim Hotić, Edin Kasumagić, Radojka Reljić, D�emal Had�ikadunić, Šemsudin Huskić – Sindo, Vasva Bešlagić, braća Davor i Josip i sestra Bo�ana R�ehak, Muhamed Turalić, Midhat Demirović, Mustafa Makarević, Miro Vujanić, Ibrahim Deraković, Hortenzija Mijat, Fikret Junuzović - Brato, Ale Muminagić, Ibrahim Mrehić, Enver Had�ić...
Sve veći broj izviÄ‘aÄa...
Svih godina, bilo je specifiÄno okupljanje mladih u izviÄ‘aÄkoj organizaciji. Sva djeca iz odreÄ‘enog kvarta bili su izviÄ‘aÄi, nekada je to bila ulica Vladimira Veselića ili VI proleterske, kasnije ulica Josipa Jovanovića, Ismeta Kapetanovića u dijelu kod malog parka ili Refika Bešlagića. Kada se odlazilo na logorovanje, izviÄ‘aÄi su prvo se okupljali pred neÄijom kućom pa tek onda išli na �eljezniÄku stanicu. Rijetkost je bilo da je neko privatnim kolima dolazio na stanicu, bez obzira što je ranac bio popriliÄno te�ak. Roditelji su samo organizovali prevoz zajedniÄke opreme iz prostorija do �eljezniÄke stanice.
U 1959 godini jedna grupa izviÄ‘aÄa formira posadu izviÄ‘aÄa-porjeÄana “Josip Jovanović”. Formiranje nove izviÄ‘aÄke jedinice bio je odraz �elje da se izviÄ‘aÄki program proširi, privuÄe što veći broj djece i omladine i izviÄ‘aÄki rad bude što interesantniji. Prvi naÄelnik Äete bio je Sead Poturović. IzviÄ‘aÄi-porjeÄani okupljali su se u prostorijama Brodarskog društva “Val” u Doboju, a imali su nekoliko vlastitih kajaka na kojima su se obuÄavali u vještinama plovidbe i veslanja. Naredne godine porjeÄani su se udru�ili sa brodarskim društvom, a nekoliko godina kasnije registrovali se kao samostalna posada porjeÄana. Dugo vremena je starješina posade bio Ljubo Damjanović, grafiÄki radnik i još poznatiji dobojski ribar.
Tada su još bili �ivi roditelji narodnog heroja Josipa Jovanovića, koji su do poplave 1965 godine �ivjeli u jednoj prizemnoj zgradi u ulici koja je ime dobila po njihovom sinu. PorjeÄani su ih redovno obilazili, slušali priÄe o njihovom sinu, a roditelji – poÄasni Älanovi Äete skromno su darivali svoje izviÄ‘aÄe.
IzviÄ‘aÄka organizacija krajem šezdesetih i od poÄetka sedamdesetih godina je u stalnom usponu. Već su to bile godine kada je društvo postajalo bogatije, više pa�nje posvećivalo se mladim, a omladinska organizacija vodi veću brigu o specijalizovanim omladinskim organizacijama. Redovno se organizuju ljetovanja i uÄestvuje na smotrama. Sve veći broj izviÄ‘aÄkih takmiÄenja privlaÄi mlade da uÄestvuju na njima, putuju i raduju se svakom uspjehu. Redovno se organizuju aktivnosti i sa drugim omladinskim organizacijama, tako da ne izostaju ni priznanja.
Tih godina, svojim anga�ovanjem u izviÄ‘aÄkoj organizaciji, posebno se istiÄu: braća Hasić (Ibrahim, Hajrudin i Mustafa), Ibrahim D�afić, Ibrahim Muharemović, braća Bašić (Mustafa i Igbal) braća Rubil (Zoran i Goran), Radivoje Simić - Batan, D�emil Vejzović, Faruk Ajanović, �eljko Grbavac, Zvonko Bekić, sestre Pršić (Šefika i Ševala), Milenko Pivaš, Zoran Äukić, braća Mujkić (Zijad i Sead), Fuad ÄŒaušević, Zlatan Grbić - Hendrix, sestre Juškić (Jela i Jovanka), Ned�ad Bahtić, Slobodan Jiral, Josip Bampa, sestre StarÄević (Slavica i Svjetlana) i brat Svetislav, Slavko Äukić – Kvik...
U radu izviÄ‘aÄke organizacije ukljuÄuju se Rizah Biser (Faruk, Ned�ad i Sanela već su bili izviÄ‘aÄi), Bogdan Stojanović (Gordana i Grozdana su već bili izviÄ‘aÄi), Sead ZupÄević (sa sobom je doveo Briniju i Senadu, a supruga NaÄ‘a je Nid�aru donijela na BoraÄko jezero 1978 godine kada je tek imala desetak mjeseci), ponovno se aktivira poznati derventski izviÄ‘aÄ tada nastavnik u Makljenovcu Milan Migić sa cijelom porodicom, Alija i sin Haris Korajlić, Muhamed Avdić sa svojim sinovima, Mordehaj Atijas, D�emal Begić (Anadi i Amela su već odavno bili izviÄ‘aÄi), Tadija Matić (Zvonko i Boris već su bili izviÄ‘aÄi). Zahvaljujući Damiru i Nineli ponovo se vraćaju u izviÄ‘aÄku organizaciju Ibro i Nada Mulaomerović. Nakon logorovanja sa izviÄ‘aÄima na Lastovu 1979 godine, Vesna Seljubac i Jasna Ivić se ukljuÄuju u rad izviÄ‘aÄa u Srednjoškolskom centru. Formirajući izvidjaÄku organizaciju u školi u Suhom Polju, nastavnik �arko Jošić se ukljuÄio u rad. Po pravilu, cijele porodice su pripadale izviÄ‘aÄkom pokretu.
Kasnije su preuzimali rad u izviÄ‘aÄima braća Terzić (Uzeir i Enes), braća Lukić (Ivica i Vinko), D�evad Šarić, sestre Arnautović (Nadira, Sabira i Samira), braća MustafiÄić (Edvad i Edin), Nusret Mulalić, Mersed Mehić (, Jasna Dobrić, Nadina Bedak, Adnan Bajraktarević, Jadranka Mišić, Snje�ana i Biljana Stanojlović, Haris Nezirović, Dragan Milošević, Jasmin Širbegović, Siniša Lopandić, Siniša Gostić, Dragan Jiral, Gordana Diamant, Siniša Bjelogrlić (tragiÄno poginuo), sestre Kuzmić (Snje�ana i Svjetlana), Feriz Ćušković, Vesna Boros, brat i sestra Nikica i Katica Cvitkušić, Tatjana Tešić, Brinija i Senada ZubÄević, Haris Ahmetović, Nusret Mulalić, braća Preld�ić, Emira i Nid�ara Kapetanović, sestre Anisa i Mirela Silajd�ić, Mevludin Skula, Sanja Musić, Samira Atić, Gordana Kekić, Sulejman Delić, D�emal Delić, Amer Mutić, Andrija Belić, Husein Mehinović, Ninela Elezović, Senada i Mirsada Deraković, Davor PotoÄnjak, Vanda LuÄić, Senada Ulemić, Nataša Prnjavorac, Zoran Kuzmanović, Aleksandar Spasojević, Ivan Vasiljević, Saša Miladinović, D�eno Šahović, Svemirko Gojković, Goran Tešić, Mario Šuman ...
Nemoguće je nabrojati sva imena, jer je mnogo mladih prošlo kroz izviÄ‘aÄku organizaciju, bilo kao aktivni Älanovi ili povremeno uÄestvujući na akcijama.
Igalo, u ljeto 199o godine, je posebna priÄa. Teren je pronaÄ‘en na brzinu, mo�da nije bio najsretnije rješenje, ali je zato broj uÄesnika bio velik – preko 350. Logorovalo se u Äetiri smjene, po 12 dana. Pored dobojskih izviÄ‘aÄa, bili su s nama izviÄ‘aÄi iz ÄŒelinca, harcerski instruktori iz Poljske koji su bili u posjeti Savezu izviÄ‘aÄa BiH i dio Štaba posljednje Smotre SIBiH koja je te godine odr�ana u Ribniku kod KljuÄa.
Teren nije bio potpuno ureÄ‘en, a pla�a je bila u dijelu obale gdje se nalazi ljekovito blato. Za odrasle izviÄ‘aÄe nije bilo baš privlaÄno pa su išli dalje u Igalo na kupanje, ali za najmaÄ‘e to je bio pravi raj. Bez straha su mogli ići daleko od obale i Äitav dan provoditi u vodi. Na pla�i su igrane sve moguće igre, od gradnje zamka do odbojke na pijesku.
Po prvi put, dobojski izviÄ‘aÄi su se ukljuÄili u meÄ‘unarodnu razmjenu izviÄ‘aÄa, koja je vršena sa harcerskom organizacijom iz Poljske. Tog ljeta izviÄ‘aÄima u Doboj dolazila je jedinica iz Wadovica, a izviÄ‘aÄi su odluÄili da zimu provedu kod njih.
U Äetvrtoj smjeni bilo je nezaboravno dru�enje sa poljskim harcerima. Djevojke su bile sve ljepša od ljepše, pa su dobojski momci imali pune ruke posla, ali ni poljski momci nisu zaostajali. Tada su dobojski izviÄ‘aÄi snabdjeli se i sa novim šatorima, ni jedan nije nikada upotrijebljen a rat je došao. Predstavnike harcera u Doboju primio je MlaÄ‘an Cocić, tada potpredsjednik Skupštine opštine, koji je svim mlaÄ‘im harcerima obezbijedio i poklone.
U zimu 1991 godine, oko 70 izviÄ‘aÄa iz Doboja, koji su u goste pozvali i izviÄ‘aÄe iz Konjica i ÄŒelinca, boravilo je u dvije smjene po sedam dana u Wadovicama. Iako je bilo hladno vrijeme, posjećeni su gradovi Krakow, Katovice i Bialsko Biala kao i koncentracioni logor u Aušvicu. Poseban do�ivljaj bio je obilazak muzeja soli – tunela nekadašnjeg rudnika soli u VjeliÄkoj, u kojima su sve skulpture napravljene od kristala soli.
Smještaj je bio u Ä‘aÄkom domu, u centru Wadovica. NaveÄer su organizovane disko veÄeri i izviÄ‘aÄki programi, a harceri koji su prethodnog ljeta bili u Doboju svaki dan su bili u domu. Tada je bila popularna pjesma “Srce je moje violina” od Lepe Lukić i harceri su brzo nauÄili korake u kolu. Kako su cijene kamp opreme u Poljskoj bile izuzetno povoljne, izviÄ‘aÄi su to iskoristili da kupe nove vreće za spavanje, rance, šatore i drugu opremu.
Za ljetovanje 1991 godine bio je obezbijeÄ‘em prekrasan teren u Bijeloj kod Herceg Novog. Već je dogovoreno sa poljskim harcerima naÄin razmjene izviÄ‘aÄa, a sa zvorniÄkim izviÄ‘aÄima zajedniÄko korištenje terena. DogaÄ‘aji tog juna u Sloveniji, i opšta nesigurnost kao “rezultat” prvih „slobodnih demokratskih izbora“, uzrokovali su da je ljetovanje otkazano.
Teren nije bio potpuno ureÄ‘en, a pla�a je bila u dijelu obale gdje se nalazi ljekovito blato. Za odrasle izviÄ‘aÄe nije bilo baš privlaÄno pa su išli dalje u Igalo na kupanje, ali za najmaÄ‘e to je bio pravi raj. Bez straha su mogli ići daleko od obale i Äitav dan provoditi u vodi. Na pla�i su igrane sve moguće igre, od gradnje zamka do odbojke na pijesku.
Po prvi put, dobojski izviÄ‘aÄi su se ukljuÄili u meÄ‘unarodnu razmjenu izviÄ‘aÄa, koja je vršena sa harcerskom organizacijom iz Poljske. Tog ljeta izviÄ‘aÄima u Doboj dolazila je jedinica iz Wadovica, a izviÄ‘aÄi su odluÄili da zimu provedu kod njih.
U Äetvrtoj smjeni bilo je nezaboravno dru�enje sa poljskim harcerima. Djevojke su bile sve ljepša od ljepše, pa su dobojski momci imali pune ruke posla, ali ni poljski momci nisu zaostajali. Tada su dobojski izviÄ‘aÄi snabdjeli se i sa novim šatorima, ni jedan nije nikada upotrijebljen a rat je došao. Predstavnike harcera u Doboju primio je MlaÄ‘an Cocić, tada potpredsjednik Skupštine opštine, koji je svim mlaÄ‘im harcerima obezbijedio i poklone.
U zimu 1991 godine, oko 70 izviÄ‘aÄa iz Doboja, koji su u goste pozvali i izviÄ‘aÄe iz Konjica i ÄŒelinca, boravilo je u dvije smjene po sedam dana u Wadovicama. Iako je bilo hladno vrijeme, posjećeni su gradovi Krakow, Katovice i Bialsko Biala kao i koncentracioni logor u Aušvicu. Poseban do�ivljaj bio je obilazak muzeja soli – tunela nekadašnjeg rudnika soli u VjeliÄkoj, u kojima su sve skulpture napravljene od kristala soli.
Smještaj je bio u Ä‘aÄkom domu, u centru Wadovica. NaveÄer su organizovane disko veÄeri i izviÄ‘aÄki programi, a harceri koji su prethodnog ljeta bili u Doboju svaki dan su bili u domu. Tada je bila popularna pjesma “Srce je moje violina” od Lepe Lukić i harceri su brzo nauÄili korake u kolu. Kako su cijene kamp opreme u Poljskoj bile izuzetno povoljne, izviÄ‘aÄi su to iskoristili da kupe nove vreće za spavanje, rance, šatore i drugu opremu.
Za ljetovanje 1991 godine bio je obezbijeÄ‘em prekrasan teren u Bijeloj kod Herceg Novog. Već je dogovoreno sa poljskim harcerima naÄin razmjene izviÄ‘aÄa, a sa zvorniÄkim izviÄ‘aÄima zajedniÄko korištenje terena. DogaÄ‘aji tog juna u Sloveniji, i opšta nesigurnost kao “rezultat” prvih „slobodnih demokratskih izbora“, uzrokovali su da je ljetovanje otkazano.
© Goran Rubil 2005